Dr inż. Urszula Wydro z Politechniki Białostockiej zrealizuje grant Narodowego Centrum Nauki

Jak komposty, które powstały na bazie osadów ściekowych, zmieniają skład gatunkowy mikroorganizmów zasiedlających strefę korzeniową roślin? To pytanie postawiła sobie badaczka z Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku Politechniki Białostockiej. Swój projekt zgłosiła do konkursu MINIATURA 8 i pozyskała grant Narodowego Centrum Nauki. W ramach uzyskanego finansowania, wartość 49 121 złotych, dr inż. Urszula Wydro zaplanowała przeprowadzenie badań wstępnych oraz staż naukowy w Slovak University of Agriculture w Nitrze (Słowacja).

Narodowe Centrum Nauki ogłosiło laureatów trzeciej listy rankingowej konkursu MINIATURA 8. Wśród nich jest dr inż. Urszula Wydro, młoda badaczka z Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku. Zdobyty grant pozwoli jej zrealizować działanie naukowe pt. „Zmiany mikrobiomu ryzosfery w procesie usuwania neonikotynoidów techniką fitoremediacji wspomaganej aplikacją kompostów”.

– Myślę, że takie połączenie badań wstępnych przeprowadzonych w Politechnice Białostockiej ze stażem naukowym w zagranicznej uczelni, pozwoli nie tylko zdynamizować mój rozwój naukowy, ale też przyczyni się do rozwoju współpracy międzyuczelnianej. Na uniwersytecie w Nitrze byłam już w 2023 roku w ramach stażu dydaktycznego finansowanego z uczelnianego projektu „PB 2.0. – Zintegrowany Program Rozwoju”, w którym wpisano też działania związane z rozwojem kompetencji kadry akademickiej. Grant z Narodowego Centrum Nauki pozwoli wykonać kolejny krok w tym kierunku – mówi dr inż. Urszula Wydro.

W ramach konkursu MINIATURA 8 dr inż. Urszula Wydro zaplanowała działanie naukowe, którego celem jest określenie wpływu aplikacji kompostu na bazie osadów ściekowych na mikrobiom ryzosfery roślin oraz efektywność procesu fitoremediacji gleb i wód zanieczyszczonych pozostałościami pestycydów z grupy neonikotynoidów. Badania wstępne zostaną wykonane w nowoczesnych laboratoriach Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku i połączone z tymi, które badaczka uzyska podczas stażu naukowego w Slovak University of Agriculture w Nitrze. Uniwersytet w Nitrze specjalizuje się w badaniach struktury społeczności mikroorganizmów gleb i strefy ryzosferowej. Dr inż. Urszula Wydro pragnie wykorzystać zgromadzoną tu specjalistyczną aparaturę i oprogramowanie, a także we współpracy z naukowcami ośrodka przeprowadzić badania genetyczne dotyczące składu populacji bakterii i grzybów w strefie ryzosferowej oraz wstępne badania transkryptomu.

Doceniony przez Narodowe Centrum Nauki projekt jest istotny z punktu widzenia inżynierii, ochrony środowiska i biotechnologii oraz zdrowia człowieka. Współczesne rolnictwo nie mogłoby istnieć bez stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Tu na szczególną uwagę zasługują pestycydy z grupy neonikotynoidów, które są najczęściej stosowaną klasą insektycydów (pestycydy przeciw owadom) na świecie, i ze względu na powolne tempo rozkładu, dobrą rozpuszczalność i zdolność do migracji w środowisku, często są wykrywane w ściekach, których odbiornikiem są wody powierzchniowe, stanowiące często źródło wody pitnej. Aby złagodzić negatywne efekty środowiskowe stosowania neonikotynoidów, zasadnym wydaje się zastosowanie technik bioremediacyjnych, takich jak fitoremediacja, która polega na wykorzystaniu roślin wyższych do usuwania różnych zanieczyszczeń z wód, ścieków oraz gleb. Ważne znaczenie w fitoremediacji mają także mikroorganizmy zasiedlające strefę ryzosferową, których obecność może przyczynić się do szybszej degradacji zanieczyszczeń. Wspomaganie tego procesu może nastąpić poprzez wzbogacenie podłoża w substancję organiczną w postaci kompostów. Komposty, oprócz tego że są odpadem, stanowią cenne źródło substancji organicznej, azotu i fosforu dla roślin, wpływając korzystnie na ich wzrost, rozwój oraz zdolności do usuwania zanieczyszczeń.

W swoich badaniach dr inż. Urszula Wydro będzie starała się również odpowiedzieć na pytanie, jaki wpływ będą miały komposty, które powstały na bazie osadów ściekowych, na skład gatunkowy mikroorganizmów (głównie bakterii i grzybów) zasiedlających strefę korzeniową roślin. Zakłada się, że dodany do gleb kompost, ze względu na bogactwo składników odżywczych i materii organicznej, poprawi warunki bytowania mikroorganizmów, których zadaniem jest m.in. degradacja zanieczyszczeń oraz wspomaganie wzrostu i rozwoju roślin. Użycie w projekcie kompostu może stanowić metodę przyrodniczego zagospodarowania odpadu, który jest nie tylko cennym nawozem, ale również może wspomagać usuwanie zanieczyszczeń organicznych z wód czy gleb.

MINIATURA to konkurs Narodowego Centrum Nauki, wspierający działania naukowe początkujących badaczy. Dzięki niemu zdobywają oni pierwsze doświadczenia w realizacji grantu oraz mogą przygotować założenia projektu w krajowych lub międzynarodowych konkursach.

Na trzeciej liście rankingowej konkursu MINIATURA 8 znalazły się działania zgłoszone przez 64 naukowczyń i naukowców. W tej grupie 21 laureatek i laureatów zrealizuje działania naukowe z zakresu nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce; 23 badaczek i badaczy z grupy nauk ścisłych i technicznych oraz 20 naukowców, którzy zaplanowali badania z grupy nauk o życiu. Całkowita kwota przyznanych grantów wynosi 2 482 032 złotych.