Jackie Wullschläger – Chagall
Marc Chagall to jedna z ikon światowego malarstwa, której nazwisko weszło na stałe do pop kultury. Jakim był człowiekiem i jakim artystą skrupulatnie i z wielką pasją opisuje Jackie Wullschläger.
Marc Chagall urodził się jako Mojsza Zacharowicz Szagałow w Łoźnie na dzisiejszej Białorusi. Jaką drogę przebył syn analfabetki i sprzedającego śledzie chasyda do własnego muzeum w Nicei i trwałej obecności w świadomości ludzi całego świata opisuje Jackie Wullschläger. I robi to wyjątkowo dokładnie. A że sukcesy artysty przypisane są do XX stulecia, to źródeł jej nie brakowało. Co ciekawe, pierwsze wspomnienia Chagall opublikował już w roku 1922, kiedy miał zaledwie 35 lat. Czy dużo przeżył?
Żydowską nędzę, carski antysemityzm, paryskie wzmożenie artystyczne, uznanie w Berlinie i szefowanie Akademii Sztuk Pięknych w rodzinnym Witebsku. Kubizm, suprematyzm i rozczarowanie sowiecką dyktaturą proletariatu.
Podejrzliwy, wielokrotnie okradany przez marchandów z twórczości, rozpoczynający co i rusz nowe życie w nowych miejscach znakomicie egzemplifikuje los Żyda tułacza. Podobnie jego twórczość. Do niektórych obrazów, szczególnie tych utraconych, powraca po wielokroć. Ilustruje bajki, pisze listy, stara się być dobrym mężem i ojcem.
Marc Chagall i jego tułaczkę Jackie Wullschläger ukazuje także przez pryzmat faszyzmu sprzężonego z antysemityzmem. Co i rusz, malarz musi od nowa budować siebie, walczyć o uznanie i najzwyczajniej w świecie – o życie. Setki cytatów, wspomnień, autorka układa w fantastyczną mozaikę, która pozwala przy okazji lepiej zrozumieć wymowę poszczególnych obrazów, ich kulturowe odniesienia i mniej lub bardziej wyraziste sensy wsparte licznymi litografiami.
„Chagall” Jackie Wullschläger to niemal idealny przykład biografii. Życie napisało tu wyjątkowy scenariusz, a czasy odcisnęły mniej lub bardziej mroczne piętno. Mimo natłoku nazwisk i faktów, w tłumaczeniu Magdaleny Koziej czyta się wyśmienicie.
#Zjerzonykulturą – Jerzy Doroszkiewicz
Jackie Wullschläger – Chagall
Przełożyła Magdalena Koziej
Wydawnictwo Marginesy