Kurt Vonnegut, Ryan North, Albert Monteys – Rzeźnia numer pięć

„Rzeźnia numer pięć, czyli krucjata dziecięca” to jedna z najsławniejszych antywojennych powieści science fiction. Kurt Vonnegut opublikował ją w roku 1969, kiedy amerykańskie bomby leciały na Północny Wietnam, a w nim wciąż żywe było wspomnienie dywanowego nalotu aliantów na Drezno. Nalotu, który przeżył jako amerykański jeniec.

Książkowa „rzeźnia numer pięć” uruchamia wyobraźnię, po co zatem komiks? Ano po to, by ukazać, że powieść graficzna to równoprawne medium, które dodatkowo może pozwolić spojrzeć na klasyczną książkę z nowej strony. Bo przecież tworząc grafiki Albert Monteys nadaje bohaterom realne kształty, a przy okazji surrealistycznych wizyt głównego bohatera – Billy’ego Pilgrima będącego alter ego pisarza na planecie Tralfarmadoria może zaszaleć jako twórca wyimaginowanego świata. Nie bez znaczenia jest też praca scenarzysty Ryana Northa, który w autorki sposób przetrawił i jakby uporządkował wiedzę czytelnika o postaciach występujących w powieści. Obydwaj twórcy komiksu zgodni są z Vonnegutem w obnażaniu bezsensu wojny.

Nie da się ukryć, że powieść czytana i oglądana na początku marca 2022 roku uderza swoją aktualnością. Młodzi, niewyszkoleni Amerykanie, równie naiwni Niemcy, przemądrzali angielscy jeńcy i zdecydowani na wszystko generałowie tworzą obraz, który dziś może przerażać równie silnie, jak w momencie kiedy cały świat zobaczył na własne oczy płonące dzieci w wietnamskiej wiosce. Bo wtedy mało kto pamiętał, że Amerykanie zapalające bomby rzucali na cywili już 13 i 14 lutego 1945 roku. Dzięki wejściu dojrzałego już Pilgrima do sklepiku z pornografią czytelnik poznaje stosunek Vonneguta do chrześcijaństwa i zakłamania, jakie towarzyszyło purytańskim aliantom podczas zabijania bliźnich. Cytując pisarza w świetnym przekładzie Jacka Żuławnika – „Zdarza się”.

Pełna inteligentnej ironii, świetnie narysowana i opowiedziana graficznie powieść „Rzeźnia numer pięć” to ważna lektura – nawet nie spodziewaliśmy się, jak bardzo będzie rezonowała po ponad pół wieku. Zdarza się.

#Zjerzonykulturą – Jerzy Doroszkiewicz

Kurt Vonnegut, Ryan North, Albert Monteys – Rzeźnia numer pięć

Tłumaczenie: Jacek Żuławnik

Wydawnictwo Egmont