Mgr inż. arch. Grzegorz Kłoda, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej zdobywa nagrodę za nagrodą. Bioteka wśród najlepszych bibliotek na świecie!

Mgr inż. arch. Grzegorz Kłoda, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej, jako KG-Atelier Grzegorz Kłoda nie tylko stworzył projekt Bioteki – unikalnej biblioteki zrealizowanej według idei Nowego Europejskiego Bauhausu, ale też doczekał realizacji swojej wizji w centrum Lublina. Od 2021 roku Bioteka zdobywa nagrody w Polsce, we Włoszech, a tuż przed Nowym Rokiem 2023 w Niemczech!

Z artykułu dowiesz się:

• czym jest Bioteka
• co inspirowało projektanta
• jaką rolę na ścieżce kariery odegrały studia w Politechnice Białostockiej
• jakie nagrody zdobywa Bioteka w Polsce i w świecie
• kim jest mgr inż. arch. Grzegorz Kłoda

Zanim mgr inż. arch. Grzegorz Kłoda zaprojektował Biotekę, przez wiele lat lokal w centrum historycznego Lublina stał pusty. Wcześniej była tam… Karczma Słupska. Od stycznia 2021 roku unikalny obiekt funkcjonalny – to filia filia Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Łopacińskiego w Lublinie zbiera nagrody za nagrodą.

– Projektując inspirowaliśmy się IFLA Global Vision (Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich) po to, aby Bioteka spełniała najnowocześniejsze standardy i jednocześnie była próbą wyznaczenia nowego, „zielonego” kierunku w projektowaniu nowoczesnych bibliotek, nie tylko w Polsce – wspomina mgr inż. arch. Grzegorz Kłoda. I udało się. Oddany do użytku w apogeum pandemii obiekt wzbudza zainteresowanie branży architektonicznej na całym świecie. Właśnie otrzymał nagrodę German Design Award 2023 „Excellent Architecture – Interior Architecture”.

Mgr inż. arch. Grzegorz Kłoda ukończył studia w Politechnice Białostockiej.

– Studia na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej uwolniły we mnie ogromne pokłady kreatywności oraz ukierunkowały ją w rejony, które wcześniej wydawały mi się poza zasięgiem – podkreśla nasz absolwent. – Zawsze byłem typem obserwatora z naturalną potrzebą odkrywania i poznawania otaczającego świata. W czasie studiów mogłem w końcu zacząć realizować siebie i własne pomysły co ważne pod okiem profesjonalistów-pasjonatów. Studia w Politechnice Białostockiej określiłbym jako budowę świetnego i solidnego fundamentu pod moje dalsze życie zawodowe.

W kilka miesięcy po otwarciu lubelska Bioteka na dorocznym zjeździe IFLA została nominowana w konkursie na najlepszą bibliotekę na świecie.

– Jest to tym większe wyróżnienie, że zdecydowana większość ocenianych w konkursie bibliotek miała budżety na poziomie nawet 100-200 mln euro, a w przypadku Bioteki budżet prac budowlanych wyniósł 1,6 mln zł – zdradza Kłoda. – Kryteria oceny to: interakcja z otoczeniem i kulturą lokalną, jakość architektoniczna, elastyczność, zrównoważony rozwój, przestrzeń edukacyjna, digitalizacja, cele i wizja.

Zanim do absolwenta Politechniki Białostockiej trafiła nagroda z Niemiec, Bioteka zdobyła m. in.:

• European Property Awards 2021-2022 „Best Public Service Interior Poland”
• A’ Design Award 2022 „interior Space and Exhibition Design”

 W czym tkwi tajemnica sukcesu projektu?

– Niewątpliwie w każdym projekcie najważniejsza jest inspiracja – twierdzi Kłoda. – W przypadku Bioteki była nią niezwykle udana rewitalizacja XIX-wiecznego Ogrodu Saskiego, zwanego też zielonym sercem Lublina. Rewitalizacja miała miejsce na przełomie 2012/13 roku i spotkała się z bardzo pozytywnym odbiorem Lublinian. Zarówno Ogród jak i Bioteka znajdują się w samym centrum Lublina i sąsiadują ze sobą „przez drogę”. Biblioteka miała być swoistym i całorocznym przedłużeniem Ogrodu.

Na realizację pomysłu trzeba było czekać kilka lat. Funkcjonująca wcześniej w tym miejscu Karczma Słupska była po prostu restauracją z dancingiem.

– Po zamknięciu karczmy, lokal przez wiele lat stał pusty – wspomina Kłoda. – Powstawały coraz to nowe pomysły na zagospodarowanie, a oczekiwania społeczne rosły. Największym wyzwaniem była wspomniana presja społeczna. W mediach regularnie pojawiały się artykuły powodujące spekulacje na temat tego co może albo co powinno powstać w tym miejscu. Szczerze mówiąc początkowo nawet obawiałem się tego projektu bo wiedziałem, że zostanie wystawiony na ogromną krytykę, ale kiedy już zaczęliśmy projektować wiedzieliśmy, że w takim miejscu musi powstać coś wyjątkowego. Stworzenie instytucji kultury w lokalu tak silnie zakorzenionym, w świadomości mieszkańców Lublina jako miejsce rozrywki, osobiście uważam za bardzo odważne i słuszne posunięcie.

Przekraczając próg biblioteki wchodzimy do galerii, w której będą prezentowane wystawy czasowe. Już w tym miejscu widoczne są dominujące w całej przestrzeni betonowe ściany oraz chrobotek – zielony porost, który przełamuje surowość wnętrza. Całości dopełnia podłoga z mikrocementu, którą zdobią ręcznie malowane grafiki. Kolejne pomieszczenia, przygotowane z myślą o użytkownikach, to przestrzenie do prowadzenia warsztatów, pokój gier i sala komputerowa.

Szczegóły projektu i samej inwestycji tak opisuje mgr inż. arch. Grzegorz Kłoda:

Jako projektanci postanowiliśmy, że wnętrza nowo projektowanej biblioteki będą naturalną kontynuacją Ogrodu Saskiego, a materiałami, jakich użyjemy będą drewno, beton (współczesny kamień) oraz duże ilości zieleni. Bardzo zależało nam, aby projekt powstał w duchu idei zrównoważonego rozwoju, dlatego w założeniu materiały takie jak farby, mikrocement itp. miały być ekologiczne oraz wysokiej jakości, a deski użyte do wykończenia wnętrz z odzysku (opalanie desek dało efekt nie tylko estetyczny ale w naturalny sposób zwiększyło ich żywotność).

Instalacje wewnętrzne (wentylacja mechaniczna, kanalizacja, C.O., elektryczna) zostały zmodernizowane, co poprawiło ich trwałość i efektywność. Oświetlenie zostało podzielone na sekcje, którymi można sterować w zależności od potrzeb. Możliwe jest ustawienie intensywnego światła LED o neutralnej barwie do czytania i pracy, lub dekoracyjnego i ciepłego światła LED o niskim natężeniu, gdy nie potrzebujemy mocnego oświetlenia. „Zielone wyspy” na suficie w naturalny sposób poprawiają akustykę wnętrz, bez konieczności stosowania dodatkowych paneli wygłuszających.

Jest również dodatkowy akcent w postaci tzw. hydrościanki, czyli ściany z zamkniętym obiegiem wody, który wprowadza kolejny element natury we wnętrza. Przepływające pęcherzyki powietrza w hydrościance generują przyjemny i kojący dla użytkowników biblioteki, szum.

Wszystkie rośliny znajdujące się w Biotece zostały zebranie w czynie społecznym od mieszkańców Lublina. Akcja ta spotkała się z ogromnym zainteresowaniem mieszkańców i niewątpliwie pogłębiła ich więź z tym miejscem. Każdy może przyjść i zobaczyć „swoje” rośliny we wnętrzach Bioteki. Ale to nie wszystko!

Nowatorskim pomysłem jest autorski pomysł bibliotekarzy, czyli kwiatodzielnia z ang. plant swap.

– Jest to bliźniacza idea do bookcrossingu tylko w tym przypadku mieszkańcy Lublina wymieniają się roślinami – wyjaśnia Kłoda. – Każdy może przynieść i zostawić dowolną roślinę, a w zamian zabrać do domu inną. W tym celu jest zaprojektowany specjalny kącik znajdujący się zaraz po wejściu do biblioteki.

Bioteka jako przestrzeń edukacyjna

Biblioteka została funkcjonalnie podzielona tak, aby jednocześnie mogły być prowadzone różne formy aktywności dla różnych grup wiekowych.

– Zieleń, odpowiednio rozmieszczone regały oraz lokalizacja poszczególnych stref redukują do minimum wzajemne oddziaływanie akustyczne – przekonuje Kłoda. – W bibliotece można bez problemu organizować nie tylko warsztaty grupowe, ale także jest przestrzeń do nauki indywidualnej. Program realizowany przez bibliotekarzy wspiera ideę uczenia się przez całe życie. Dodatkowo realizowane są inicjatywy edukacyjne i kulturalne proponowane przez lokalnych aktywistów i przedstawicieli organizacji pozarządowych. Połączenie literatury, technologii i ekologii sprawia, że biblioteka staje się przestrzenią zaangażowaną społecznie. Dzięki temu społeczność lokalna może inicjować procesy edukacyjne.

Bioteka podnosi kompetencje cyfrowe społeczeństwa

W przestrzeni biblioteki zaprojektowano salę komputerową z 6 stanowiskami komputerowymi. Jedno ze stanowisk przystosowane jest dla osób niepełnosprawnych (wyposażone jest w klawiaturę kontrastową oraz Big Track). Dodatkowo, przy wejściu do biblioteki znajduje się stanowisko multimedialne z katalogiem bibliotecznym. Zostało ono również przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Wypożyczanie i rezerwacja zbiorów odbywa się za pomocą systemu bibliotecznego PROLIB. Użytkownicy biblioteki mogą korzystać z tabletów oraz robotów edukacyjnych Photon i Genibot. W zbiorach biblioteki znajdują się książki z aplikacjami do rozszerzonej rzeczywistości. Organizowane są warsztaty i szkolenia z zakresu kompetencji cyfrowych, a także warsztaty kodowania i programowania. Oprócz bogatego księgozbioru stacjonarnego, biblioteka oferuje również dostęp do e-booków za pośrednictwem platformy Legimi. W ofercie znajduje się również usługa skanowania i kolorowania archiwalnych fotografii przyniesionych przez użytkowników.

(jd)

Kim jest mgr inż. arch. Grzegorz Kłoda

Grzegorz Kłoda, architekt oraz założyciel biura architektonicznego GK-Atelier. Specjalista w projektowaniu bibliotek. Absolwent polskich i zagranicznych uczelni

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury i Urbanistyki
• Universidad de Las Palmas de Gran Canaria, Escuela de Arquitectura
• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Zarządzanie dla Inżynierów

​Gościnnie wykładał m.in. na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej.

​Laureat konkursów architektonicznych takich jak: European Property Awards 2020-2021 w kategorii Public Service oraz Polska Architektura XXL 2018 w kategorii Wnętrza Publiczne.
Juror w konkursach architektonicznych m.in. Polska Architektura XXL 2019.

Inspiracji do projektów poszukuje w naturze, muzyce oraz najbliższym otoczeniu. Duży wpływ na jego twórczość jak i samo podejście do projektowania mają doświadczenia zdobyte na zagranicznej uczelni oraz przy projektach międzynarodowych.  Chętnie udziela się przy inicjatywach społecznych będących często próbą zwrócenia uwagi na sprawy trudne i ważne. Propagator idei zrównoważonego rozwoju.

Za nowatorskie projekty lubelskich bibliotek – Bioteki (Filii nr 6 i 27 MBP) oraz Biblioteki na Poziomie (Filii nr 40 MBP), a także bogaty dorobek i wybitne osiągnięcia w dziedzinie architektury został odznaczony Medalem Prezydenta Miasta Lublin.

Bioteka, czyli filia Miejskiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego została zlokalizowana na przestrzeni ponad 400 m2 w wyremontowanym budynku dawnej Karczmy Słupskiej przy Al. Racławickich 22. Znajdują się w niej zbiory Filii nr 6, która wcześniej mieściła się przy ul. Poniatowskiego 4 oraz multimedia z Filii nr 27 przeniesionej z dzielnicy Czechów. W rezultacie biblioteka posiada obecnie ponad 35 tys. egzemplarzy: książek drukowanych (18 tys.), audiobooków (9 tys.), filmów i muzyki (7 tys.). Część zbiorów dedykowana jest również osobom z dysfunkcjami wzroku. Bioteka jest miejscem dostępnym dla wszystkich czytelników, również osób z niepełnosprawnościami ruchowymi.

Nagrody i wyróżnienia dla Bioteki 2021-2022:

The European Property Awards – projekt Bioteki zwyciężył w prestiżowym konkursie European Property Awards 2021- 2022 z najwyższym możliwym wynikiem 5 gwiazdek, jako najlepsze wnętrze publiczne w Polsce. W 2022 roku projekt BIOTEKI reprezentuje Polskę na kolejnym etapie konkursu, gdzie będzie konkurował z najlepszymi projektami wnętrz w całej Europie. Wyniki z etapu europejskiego poznamy pod koniec lutego;

Luxury Lifestyle Awards 2021 – projekt Bioteki zdobył również nagrodę w konkursie Luxury Lifestyle Awards 2021. Innymi zwycięskimi markami w tym konkursie są min. CHANEL, Tiffany&Co. czy Ferrari. Bioteka znalazła się w tym gronie, ponieważ projekt swoim nowatorskim charakterem nadaje nowy wymiar luksusu. Możliwość przebywania w centrum europejskiego miasta, będąc otoczonym zielenią staje się luksusowym, a zarazem bardzo pożądanym doznaniem;

IFLA/Systematic Public Library of the Year Award 2021 – Bioteka była jedyną polską biblioteką w konkursie na najlepszą bibliotekę na świecie organizowanym przez IFLA (największa Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich). Oficjalnie zgłoszono 32 biblioteki z całego świata. Jest to tym większe wyróżnienie, że zdecydowana większość ocenianych w konkursie bibliotek miała budżety na poziomie nawet 100-200 mln euro, a w przypadku Bioteki budżet prac budowlanych wyniósł 1,6 mln zł. Kryteria oceny to: interakcja z otoczeniem i kulturą lokalną, jakość architektoniczna, elastyczność, zrównoważony rozwój, przestrzeń edukacyjna, digitalizacja, cele i wizja.

PLGBC Green Building Awards 2021 – Bioteka została nominowana w największym polskim konkursie architektury ekologicznej PLGBC Green Building Awards 2021, w dwóch kategoriach: Najlepsze zrównoważone wnętrze oraz Najlepsza ekologiczna inicjatywa miejska/gminna;