Piotr Oleksy – Wyspy odzyskane. Wolin i nieznany archipelag

Piotr Oleksy, historyk i publicysta, w książce „Wyspy odzyskane. Wolin i nieznany archipelag” opowiada o powojennej historii trzech wysp: Wolin, Uznam i Karsibór. Czy wiecie, na której z nich leżą Międzyzdroje?

Piotr Oleksy skupia się na tak zwanym „powrocie do macierzy” tych terenów, innymi słowy niewielkim fragmentem Ziem Odzyskanych. Tak w komunistycznej nomenklaturze nazywano tereny, które przypadły w udziale PRL po II wojnie światowej. I, jak na rasowego reportera przystało, przedstawia ich historię przez pryzmat mieszkańców. W dodatku za jedną z najważniejszych bohaterek obiera niemiecką lekarkę. Ale parada postaci, jakie opowiadają o powojennych dziejach wysp, czy samych Międzyzdrojów jest o wiele dłuższa. Zaczyna się od niesławnych gwałtów na Niemcach dokonywanych przez sowieckich żołdaków. Nie oszczędzili nawet rodziny jedynego w okolicy lekarza – rzecz jasna Niemca. Nie lepsi byli polscy przedstawiciele milicji i bezpieki. Mordowali, rabowali, niektórzy dostali nawet wyroki polskich sądów – życia ofiarom to nie przywróciło.

Okazuje się, że Wolin, Uznam, czy Karsibór były też miejscem, gdzie mógł się schronić wykorzystywany przez bezpiekę polski zdrajca Kalkstein – winny aresztowaniu generała Grota-Roweckiego, czy gwiazdor polskiego Października 1956, jak najbardziej podówczas partyjny Lechosław Goździk. To także miejsce, w którym odnalazł się Jerzy Porębski, twórca najsłynniejszej polskiej szanty „Gdzie ta keja”. Przy okazji możemy dowiedzieć się, jakie znaczenie dla ekosystemu może mieć wypasanie krów na wyspach lub na jak dalekie łowiska wypływali rybacy z tych okolic. Zadziwiające.

Piotr Oleksy pisząc ”Wyspy odzyskane” stworzył próbę syntezy naukowej metody badawczej z formą reporterską czy eseistyczną. I, moim zdaniem, taka forma znakomicie się sprawdza, szczególnie w kultowej serii Sulina wydawnictwa Czarne. Idealne połączenie wciągającego pisarstwa z twardymi i nieoczywistymi faktami. Polecam.

#Zjerzonykulturą – Jerzy Doroszkiewicz

Piotr Oleksy – Wyspy odzyskane. Wolin i nieznany archipelag

Wydawnictwo Czarne