Politechnika Białostocka zakończyła akcję #odnawiamyodrzutowiec dla Muzeum Wojska w Białymstoku

Oryginalny odrzutowiec myśliwski LIM-5 wyprodukowany w 1957 roku w Mielcu umocowany na pylonie przyciąga wzrok zwiedzających Park Militarny Muzeum Wojska w Białymstoku.

Z artykułu dowiesz się:

• dlaczego Politechnika Białostocka odnawiała odrzutowiec LIM-5
• jakie były losy samolotu myśliwskiego nim trafił do Muzeum Wojska w Białymstoku
• w jaki sposób specjaliści i studenci z Politechniki Białostockiej przywrócili świetność zabytku techniki wojskowej
• gdzie można podziwiać odnowiony odrzutowiec

Muzeum Wojska w Białymstoku przez kilkadziesiąt lat czekało na godne wyeksponowanie zabytku polskiej techniki militarnej. Kiedy 15 lutego 2022 roku zawarło umowę o współpracy z Politechniką Białostocką interdyscyplinarny zespół pracowników Politechniki i Muzeum Wojska opracował harmonogram robót. Na początek maszyna, która dosłownie wrosła w ziemię na terenie Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej musiała trafić do Politechniki Białostockiej.

– W ramach działań podjętych przez Wydział Mechaniczny Politechniki Białostockiej najpierw rozmontowaliśmy maszynę – wyjaśnia dr hab. inż. Jarosław Szusta, prof. PB, Prorektor ds. Studenckich Politechniki Białostockiej. – Została przewieziona na Wydział Mechaniczny, gdzie poddaliśmy ją gruntownej renowacji powłoki lakierniczej. Powłoki samolotu wzmocniliśmy od wewnątrz, a jednocześnie zdemontowaliśmy silnik, który jest wyeksponowany na oddzielnym standzie w hali Parku Militarnego Muzeum Wojska w Białymstoku.

Kolejny zespół zajął się widowiskowym wyeksponowaniem zabytku techniki militarnej.

– Pracownicy Wydziału Architektury razem z naukowcami z Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku opracowali koncepcję, a następnie projekt szczegółowy wraz z posadowieniem tej konstrukcji tak, żeby zwiedzający Park Militarny przy Węglowej mieli wrażenie, iż samolot startuje – objaśnia prof. Szusta.  – To było nie lada wyzwanie inżynieryjno-techniczne, by nie uszkodzić dość cennego obiektu muzealnego.

Efektowny pylon zaprojektował dr inż. arch. Janusz Grycel z Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej, zaś obliczeniami konstrukcyjnymi zajął się dr inż. Marcin Gryniewicz z Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku Politechniki Białostockiej. Wsparcia w pracach projektowych udzielili odpowiednio mgr inż. arch. Bartosz Śliwecki, oraz konstruktor mgr inż. Rafał Wasilczyk.

Kiedy LIM-5 trafił do Hali Maszyn Wydziału Mechanicznego był w opłakanym stanie po ponad trzech dekadach spędzonych na świeżym powietrzu. Najpierw uzupełniono braki w poszyciu. Fachowcy z Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej mgr inż. Daniel Laskowski i mgr. inż. Bartosz Ostrowski z pomocą dr. hab. inż. Łukasza Derpeńskiego, prof. PB, prodziekana ds. rozwoju i współpracy Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej i prof. Jarosława Szusty zajmowali się częścią mechaniczną, poszyciem, wraz ze studentami modelowali wydruki 3D brakujących elementów. Tak między innymi został uzupełniony peryskop umieszczony u szczytu idealnie odświeżonej oryginalnej owiewki kabiny pilota. Dzięki wiedzy specjalistów z Politechniki Białostockiej powstały też brakujące elementy światełek bocznych, obrysowych, czy montowanego w maszynie radaru.

– Użyliśmy parku maszynowego Politechniki Białostockiej aby przywrócić temu obiektowi muzealnemu pełny blask oryginału – przypomina prof. Szusta. – Odrzutowiec był w opłakanym stanie, brakowało wielu elementów. Wykorzystując nowoczesne technologie, czyli druk 3D cięcie laserowe cięcie plazmą dokonaliśmy rekonstrukcji brakujących elementów.

Odnawiany przez Politechnikę Białostocką odrzutowiec przez rok służył w Słupsku, od 1958 roku stacjonował w Malborku, a od 1973 roku był na stanie 58. lotniczego pułku szkoleniowo-bojowego w Dęblinie. LIM-5 od 1980 roku latał w 38. lotniczym pułku szkoleniowo-bojowym w Modlinie. Swoją służbę zakończył w 1989 roku w Białej Podlaskiej po czym trafił do zbiorów Muzeum Wojska w Białymstoku.

Samolot jest uzbrojony w działko 37 mm Nudelman N 37 oraz dwa działka 23 mm Nudelman-Richter.

To nie pierwszy przykład współpracy Politechniki Białostockiej z Muzeum Wojska w Białymstoku. Dzięki współpracy z Politechniką Białostocką, a konkretnie Wydziałem Architektury Muzeum zdobyło Sybillę, czyli muzealnego Oskara w 2013 roku za projekt społeczno-kulturalny „Wyrwa w pamięci”, poświęcony deportacjom na Sybir.  To było Najciekawsze Wydarzenie Muzealne 2013 roku w kategorii „Przedsięwzięcie o tematyce martyrologicznej”. Jego elementami były mural, który powstał na ścianie magazynu nr 5 przy ul. Węglowej, w miejscu Muzeum Pamięci Sybiru, wielkoformatowe wlepki przedstawiające Sybiraków na Węglowej oraz w przestrzeni miasta, imponujący mapping przygotowany przez Naukowe Koło Filmowe „Filmovi” z Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej, który miał swoją premierę na budynku Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Białostockiej.

– Ogranicza nas tylko i wyłącznie nasza wyobraźnia i czasami budżet – mówi Robert Sadowski, dyrektor Muzeum Wojska w Białymstoku. – Dla muzeum Politechnika Białostocka to bardzo ważny partner, a poza tym miejscowy, a nic tak nie cieszy jak współpraca między instytucjami, które tu są i dla tego miasta pracują.

Akcję #odnawiamyodrzutowiec podsumowała dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej:

Bardzo dziękuję wszystkim pracownikom Politechniki Białostockiej za zaangażowanie. Tu konieczna była ogromna wiedza i umiejętności techniczne oraz pasja, żeby zrobić kolejny nietuzinkowy projekt. Dziękuję tez studentom, którzy włączyli się w akcję odnawiania odrzutowca. Myślę, że to ciekawe doświadczenie zaprocentuje w przyszłości.

Odrzutowiec LIM-5 pyszni się na pylonie w centralnym punkcie Parku Militarnego Muzeum Wojska w Białymstoku przy ulicy Węglowej 3.

Polski samolot myśliwski LIM – 5 (skrót od licencyjny myśliwiec) o numerze 1C-0504 jest kopią radzieckiego samolotu MIG-17F wyprodukowaną na licencji w 1957 roku w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego Mielec. Według numeru jest to czwarty samolot z piątej serii produkcyjnej. W maju 1957 zostaje przyjęty na stan 28. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego OPL (Jw 2848) stacjonującego w Słupsku. W sierpniu 1958 znajduje się na stanie 26. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego OPL (Jw 5069) w Malborku. Od 30.01.1973 do 10.09.1973  przechodzi II remont główny w Lotniczych Zakładach Remontowych Nr 3. Od 15.10.1973 do 05.03.1980 znajduje się na wyposażeniu 58. Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego  (Jw 5256) w Dęblinie. Od 28.04.1976 do 03.05.1977 przechodzi remont awaryjny 53. Polowych Warsztatach Lotniczych (Jw 4470). Od 05.03.1980 znajduje się na stanie 38. Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego (Jw 5401) w Modlinie. Od 09.11.83 do 18.06.1984 przechodzi III remont główny w Wojskowych Zakładach Lotniczych Nr 2. Od 28.08.1984 ponownie znajduje się na stanie 38. Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego (Jw 5401) z Modlina. Od 22.04.1989 znajduje się na stanie 61. Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego (Jw 5058) w Białej Podlaskiej.

Jerzy Doroszkiewicz