Prof. Jerzy Uścinowicz z Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej odznaczony medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Prof. dr hab. inż. arch. Jerzy Uścinowicz, kierownik Katedry Architektury Kultur Lokalnych na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej, został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Odznaczenie przyznała Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hanna Wróblewska.

Prof. Jerzy Uścinowicz został uhonorowany Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za dorobek w dziedzinie twórczości artystycznej oraz ochrony kultury i dziedzictwa narodowego. Wręczenie odznaczenia odbyło się 27 marca 2025 r. w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP w Warszawie, podczas Konferencji Jubileuszowej 25-lecia Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata. Jerzy Uścinowicz pełni funkcję przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu.

Profesor Jerzy Uścinowicz to specjalista w zakresie architektury użyteczności publicznej, architektury kultur lokalnych, architektury i sztuki sakralnej, sztuki monumentalnej oraz ochrony i konserwacji zabytków. Jest kierownikiem Katedry Architektury Kultur Lokalnych na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej, Przewodniczącym Sekcji Historii Architektury i Urbanistyki oraz Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Komitetu Architektury i Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk oraz członkiem Polskiej Komisji Akredytacyjnej (Zespół Nauk Technicznych). Otrzymał tytuł honorowego profesora Międzynarodowej Akademii Architektury oraz zagranicznych Akademii Sztuk Pięknych. Jest wieloletnim dyrektorem Programu Roboczego „Miejsca Duchowe” Międzynarodowej Unii Architektów.

Łączy pracę naukowo-badawczą z praktyką zawodową w dziedzinie architektury i sztuki. Jest autorem 3 monografii naukowych, współautorem 5 monografii, redaktorem 7 monografii i autorem ponad 200 innych publikacji, głównie z dziedziny architektury i sztuki sakralnej, architektury kultur lokalnych pogranicza oraz ochrony dziedzictwa kulturowego. Jest też autorem ponad 120 większych projektów architektonicznych, urbanistycznych i konserwatorskich, w tym ponad 50, w większości zrealizowanych, obiektów i zespołów sakralnych, takich jak chrześcijańskie klasztory, skity, kartuzje, zespoły parafialne, świątynie i kaplice: prawosławne, rzymskokatolickie, staroobrzędowe i ekumeniczne oraz żydowskie kenotafy cmentarne i ohele, pomniki pamięci, ikonostasy, kioty i krzyże memorialne.

Profesor Jerzy Uścinowicz projektował też teatry, akademie, muzea, sale koncertowe i szkoły. Jest autorem m.in. projektów zespołów sakralnych i świątyń w Białymstoku, Grodnie, Bielsku Podlaskim, Mińsku, Poletyłach, Bobrownikach, Moskwie, Bremie, Opolu, Nowym Jorku, a także projektów konserwacji, restauracji i rozbudowy monasteru w Supraślu, monasteru na Świętej Górze Grabarce, Ośrodka Praktyk Teatralnych w Gardzienicach, zespołu Góry Zamkowej w Mielniku, Zespołu Szkół Muzycznych w Białymstoku.

Przedmiotem jego ostatnich projektowych prac konserwatorskich są zabytki architektury i archeologii podnoszone z ruin, rewitalizowane wiejskie chaty drewniane Podlasia oraz ekologiczne obserwatoria przyrody. Jest silnie zaangażowany w ratowanie zrujnowanych świątyń wszystkich wyznań w Polsce, Ukrainie i Iraku. Był członkiem międzynarodowego jury w konkursie architektonicznym UNESCO Revive the Spirit of Mosul, mającym na celu przywrócenie ducha miasta i jego historycznego kompleksu świątynnego Al‑Nouri, zniszczonego przez dżihadystów z Państwa Islamskiego.

Wykonał ostatnio projekty architektoniczno-konserwatorskie dotyczące zabytkowych ruin katakumb prawosławnego monasteru w Supraślu, ruin zespołu kościoła i cerkwi w Mielniku, molenny starowierców w Wodziłkach oraz memorium 140 zabytkowych macew na dawnym żydowskim cmentarzu rabinackim w Białymstoku.

Jerzy Uścinowicz jest laureatem 13 międzynarodowych konkursów architektonicznych. Ma w dorobku 60 indywidualnych wystaw autorskich architektury i sztuki sakralnej, w tym ponad 40 zagranicznych. Jedną z ostatnich jest retrospektywna wystawa dorobku pt. Temple between East and West, która odbyła się w 2023 r. w Lincoln Center Campus na Manhattanie oraz w St. Seraphim of Sarov Memorial Chuch na Long Island w Nowym Jorku, po której, zaproszony został przez władze Orthodox Christian Studies Center Fordham University, do zaprojektowania kaplicy akademickiej Św. Patryka w kampusie tej uczelni, w Loyola Hall na Bronxie, w Nowym Jorku.

Za swoją działalność naukową i twórczą wyróżniany był m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, nagrodą indywidualną Ministra Edukacji Narodowej, nagrodą Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, nagrodą im. Księcia Konstantego Ostrogskiego oraz nagrodą Św. Brata Alberta.

Za dorobek w zakresie architektury i sztuki sakralnej i ekumenizmu nadano mu w 2024 r. odznaczenie Medaglia Cathedra Ecclesiologiae Potificia Universitas Cracoviensis Ioannis Pauli II na Międzynarodowym Symposium Ecclesia et Kultura w Collegio Austriaco S. Maria Dell’Anima przy Piazza Navona w Rzymie. W maju 2025 r. na zaproszenie Pontificia Universidad Católica de Chile oraz MOA International Foundation of Japan, odbędzie się wystawa jego projektów i realizacji architektury w Santiago de Chile.