Vaclav Smil – Liczby nie kłamią
Vaclav Smil to emerytowany profesor kanadyjskiego Uniwersytetu Manitoby. Jest autorem ponad 40. książek z tak różnych dziedzin jak energetyka czy polityka publiczna. I nadal pisze, także po to, by popularyzować naukę.
Matematyka was przeraża? A jednak, jak inaczej jednoznacznie opisać świat, jeśli nie przy pomocy zestawów liczb. Umiejętność interpretacji danych to nie tylko cecha uczonych. Dziś mamy do nich niemal nieograniczony dostęp, a Vaclav Smil pomaga zrozumieć ich znaczenie, interpretować zgodnie prawdą, nie rządową propagandą. I tak, zdaniem profesora, najlepszym wskaźnikiem jakości życia jest umieralność niemowląt. Jeszcze w 1850 roku w Europie i w Stanach Zjednoczonych co trzecie dziecko nie dożywało pierwszych urodzin. Dziś w zamożnych krajach umiera zaledwie około pięciorga dzieci na 1000. I wcale nie przodują w niskiej liczbie zgonów Stany Zjednoczone. A wynika to choćby z olbrzymiego rozwarstwienia społeczeństwa. Można uśmiechnąć się pod nosem, ale zdaniem pana profesora najlepszym zwrotem z inwestycji są… szczepionki!
To liczby też pozwalają stwierdzić jednoznacznie, czy wspominane przeze mnie co i rusz Stany Zjednoczone są tak wyjątkowe, jak wierzy wiele osób na całym świecie. I właśnie wystarczy wziąć pod uwagę umieralność niemowląt, by zweryfikować obraz tego państwa. Podobnie kiepsko wypada tam długość życia. To niespełna 79 lat, podczas gdy przeciętny mieszkaniec Korei Południowej żyje cztery lata dłużej! Mówiąc o inflacji i wysokich cenach żywności jednocześnie nie zdajemy sobie sprawy, że na świecie marnuje się około połowy roślin okopowych, warzyw i owoców, 35 procent ryb, czy 30 procent zbóż. Za tym idzie marnotrawstwo nakładów pracy, energii, nawozów sztucznych. Czyżby ocieplenie klimatu było następstwem naszej niefrasobliwości żywieniowej? O tym, że liczby nie kłamią mówi porównanie telefonu komórkowego z samochodem spalinowym. Ten ostatni raz wyprodukowany zużywa tyle energii, ile potrzebujemy do jazdy, a smartfon? Gdyby nie internet, nie byłby taki groźny dla środowiska. Utrzymanie infrastruktury przesyłu danych, zasilanie struktury sieciowej pochłania znacznie więcej energii niż jesteśmy sobie w stanie wyobrazić.
„Liczby nie kłamią” ukazują nam nagą prawdę o świecie. Nie od dziś dziennikarze, ale też profesjonalni badacze analizują roczniki statystyczne. Umiejętnie zinterpretowane mogą dawać nam jednoznaczną wiedzę o świecie. Czy zawsze pozytywną? Oceńcie sami.
#Zjerzonykulturą – Jerzy Doroszkiewicz
Vaclav Smil – Liczby nie kłamią
Tłumaczenie Michał Strąkow
Wydawnictwo Insignis