Wioletta Grzegorzewska – Tajni dyrygenci chmur

Wioletta Grzegorzewska przed dekadą wydała „Guguły”, które z miejsca znalazły się w finale Nagrody Literackiej Nike. Białostocki Teatr Dramatyczny pokusił się nawet o wersję sceniczną debiutanckiego zbioru opowiadań. W 2024 roku „Tajni dyrygenci chmur” odwołują się do roku 1996 w biednej wsi na skraju Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Cóż takiego jest w dzieciństwie, że przez lata chcemy do niego powracać? Nad odpowiedzią pracowało już niejedno pokolenie psychoanalityków, natomiast Wioletta Grzegorzewska z perspektywy Wielkiej Brytanii przygląda się PRL-owi połowy lat 80. XX wieku. I nie jest to świat ze skrzyżowania Marszałkowskiej z Alejami Jerozolimskimi, tylko zapomniana nawet przez partię wieś Hektary, gdzieś w Swiętokrzyskiem. Ta sama, która była scenerią „Guguł”, teraz jest miejscem dorastania zakochanej w książkach uczennicy podstawówki.

W rodzinie pije się od pokoleń, ciężko pracuje, a pieniędzy nigdy nie jest za wiele. Pracuje i mała Lola, pracuje matka, babka, ojciec, który raz po raz potrafi przepić wypłatę. Jest oczywiście sielsko, anielsko, choć z bukolicznych obrazków zdrowo śmierdzi gnojówką i odchodami ludzkimi z wypełnionej latem rojami much sławojki. Jest gdzieś katastrofa elektrowni atomowej w Czarnobylu, ale prawdziwą cezurą w życiu dziewczynki jest wyjazd na kolonie. Urozmaicone posiłki, łazienka z ciepłą wodą, jadanie nożem i widelcem czynią w jej wypełnionym wszak książkami mózgu prawdziwy szok poznawczy. Finał książki jest jednak całkiem optymistyczny. Ojciec Loli wreszcie decyduje się urządzić w domu łazienkę i WC!

„Tajni dyrygenci chmur” to świetnie napisane wspomnienia inteligentnej i wrażliwej dziewczynki z totalnego PRL-owskiego zadupia. W żadnym wypadku nie są apoteozą lat dziecinnych – raczej spóźnionym, za to niezwykle świadomym, pamiętnikiem czasu, w jakim przyszło jej dorastać. Czy dzisiejsze „zetki” uwierzą, że tak naprawdę było? Oto jest pytanie. Idealna lektura na wakacje dla czytelników w każdym wieku.

#Zjerzonykulturą – Jerzy Doroszkiewicz

Wioletta Grzegorzewska – Tajni dyrygenci chmur

Wydawnictwo W.A.B.