Głosy z końca świata i z wirtualnej rzeczywistości

Kiedyś wyczekiwaliśmy na maj, bo na plenerowych kiermaszach książek można było upolować wyczekiwane nowości, a nawet zdobyć jakiś autograf. W maju XXI wieku w Białymstoku ledwo zakończył się festiwal literacki, a już rusza weekend z najlepszymi filmami dokumentalnymi świata, by łagodnie wprowadzić wielbicieli kultury w Dni Sztuki Współczesnej. Trzydzieste szóste!

Nie ma co ukrywać – czas leci. I pomyśleć tylko, że pierwsze Dni Sztuki Współczesnej odbyły się w Białymstoku w roku 1985, także w Klubie Studentów Politechniki Białostockiej „Gwint”. Kto dziś pamięta, że w salce kawiarnianej – tej wzdłuż holu prowadzącego do jednej z dwóch wielkich sal jadalnych, swoje spektakle pokazywały alternatywne teatry z Polski. A po spektaklu pędziło się do innej sali, na przykład w Domu Kultury „Zachęta”, czy wreszcie śledziło poczynania teatrów ulicznych – także niezwykle silnych w czasach komuny. Dni Sztuki Współczesnej przetrwały burze i zawirowania i nadal są jednym z najbardziej wyczekiwanych wydarzeń kulturalnej wiosny w mieście. Szczególnie, że jak za najlepszych czasów, kto wie czy nie najciekawsze spektakle zobaczymy zupełnie za darmo w mniej lub bardziej oczywistych przestrzeniach miejskich. Do tego muzyka, film i dyskusje o bolesnych sprawach codzienności w cieniu wojny.

Zanim wejdziemy na dłużej w ten świat, kino Forum zaprasza na weekend z 19. Festiwalem Millennium Docs Against Gravity. Bo cóż lepiej opowiada o świecie, jak nie reportaże i właśnie filmy dokumentalne. Od tegorocznego „Domu z drzazg”, o tymczasowym domu dziecka w samym środku ukraińskiej strefy wojennej, zaledwie 20 kilometrów od linii frontu po zupełnie wyjątkowy „Poznaliśmy się w wirtualnej rzeczywistości” stworzony bardziej niż nakręcony w tradycyjnym tego słowa znaczeniu, dzięki dwuletniej obecności Joe Huntinga w świecie wirtualnej rzeczywistości tzw. VRChacie, gdzie każdy może stworzyć sam siebie i być kim chce. Bohaterowie, przybierając różne formy wizualne, uciekają od określania siebie nawzajem przez pryzmat wyglądu. Liczy się jedynie osobowość. I szczerość z jaką mogą tam dzielić się swoimi prawdziwymi problemami.

Od dokumentalnej niemal opowieści rozpoczną się też spotkania z teatrem w ramach Dni Sztuki Współczesnej, tym razem z motywem przewodnim całości „Głosy z końca świata”. Sławny TR Warszawa pokaże spektakl „Serce”. To dokumentalna historia młodego czarnoskórego Polaka, który wyrusza na poszukiwanie swojego biologicznego ojca. Scenariusz inspirowany opowiadaniem Josepha Conrada bazuje na autobiograficznych zapisach reżysera Wiktora Bagińskiego i jest próbą wydobycia politycznych znaczeń kryjących się w osobistej historii.

W Teatrze Szkolnym białostockiej filii Akademii Teatralnej zobaczymy monodram Julii Wyszyńskiej „Fizyka kwantowa. Czyli rozmowy nigdy nieprzeprowadzone” traktujący o demonach przeszłości, z jakimi może mierzyć się już ośmiolatek. A w takim świecie wszystko jest możliwe.

Do Białegostoku przyjedzie Jana Shostak. Zaprezentuje między innymi swój show „Krzykucha. Stand Up (For Your Rights) Comedy”. To właśnie ona, codziennie punktualnie o godz. 18, współtworzy pomnik czasowy minuta krzyku dla Białorusi. Z aktywistką z Białorusi, białostockim fotografikiem Karolem Grygorukiem, od lat angażującym się w akcje społeczne, czy performerem Igorem Shugaleevem będzie można porozmawiać o zaangażowaniu i neutralności, czyli sztuce w czasach zagrożenia. Warto też zawczasu zadbać o bilety na spektakl Teatru Studio „Raj. Potop” – przypowieść o wyzysku ludzi i planety.

Od zawsze siłą Dni Sztuki Współczesnej były widowiska plenerowe. Tym razem, specjalnie dla białostockiego festiwalu, od lat budzący u nas wielkie emocje Polski Teatr Tańca wraz z kolektywem bodytalk z Münster pokaże przy fontannie na Plantach spektakl o skutkach pandemii, ponownie odkrywając miłosną historię Romea i Julii.

Białoruski performer Igor Shugaleev na dziedzińcu III Liceum Ogólnokształcącego w Białymstoku będzie starał przekazać widzom emocje, jakie towarzyszą współczesnym mieszkańcom Białorusi prześladowanym przez reżim Łukaszenki.

Wielkim zwieńczeniem przyszłego tygodnia może być spektakl „1.8 m” wspierający więźniów politycznych przeciwstawiających się reżimom totalitarnym w Białorusi i innych krajach. Także przeniesiony specjalnie na Dni Sztuki Współczesnej z zamkniętej przestrzeni teatralnej na Planty i z białostoczaninem Bartoszem Bielenią w jednej z ról. To dopiero w niedzielę, 29 maja, po zmierzchu, ale już teraz warto zaplanować sobie czas.

Już 26 maja w kinach sieci Helios pojawi się znów Tom Cruise w filmie „Top Gun: Maverick”. To jedna z najbardziej wyczekiwanych komercyjnych premier filmowych tego roku.

W ten weekend powraca na deski Białostockiego Teatru Lalek „Krzywa wieża” z świetnymi kreacjami Andrzeja Bei-Zaborskiego i Marii Rogowskiej. Znakomita tragikomedia może stać się swego rodzaju terapią małżeńską.

Teatr Dramatyczny w ten weekend proponuje spotkanie z wiedźmami i tragicznymi losami króla Szkocji Makbeta przeniesionymi przez Grzegorza Suskiego do sali kina Ton. Adaptacja Szekspira przyciąga uwagę świetnymi kostiumami skontrastowanymi z minimalistyczną scenografią.

Więcej: Teatr Dramatyczny – Makbet. Grzegorz Suski stawia na kobiety. Jaki jest męski świat?

Korzystajmy i wsłuchujmy się w głosy z końca świata, odkryjmy na nowo potęgę teatru, siłę słowa i realnej wymiany energii pomiędzy aktorami i widzami.

#Zjerzonykulturą – Jerzy Doroszkiewicz

Program festiwalu 36. Dni Sztuki Współczesnej:

23.05.2022 / poniedziałek

18:00 TR Warszawa: Serce / reż. Wiktor Bagiński – spektakl i spotkanie z twórcami, prowadzenie: Miłka Malzahn
aula Wydziału Nauk o Edukacji UwB, ul. Świerkowa 20 C, bilety: 40 zł (przedsprzedaż), 50 zł (w dniu wydarzenia)

24.05.2022 / wtorek

18:00 Fizyka kwantowa. Czyli rozmowy nigdy nieprzeprowadzone / reż. i wykonanie: Julia Wyszyńska – spektakl i spotkanie z twórczynią, prowadzenie: Katarzyna Siergiej
Teatr Szkolny, Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza – Filia w Białymstoku, ul. Sienkiewicza 14, bilety: 25 zł (przedsprzedaż), 30 zł (w dniu wydarzenia)

25.05.2022 / środa

18:00 Andrii Dostliev: Okupacja – wernisaż wystawy
Anna Maria Biniecka, Ania Dąbrowska, Karol Grygoruk, Mikołaj Kiembłowski, Agata Kubis, Maciej Moskwa, Jędrzej Nowicki, Agnieszka Sadowska: Granice człowieczeństwa
kuratorka: Dorota van Vugt – wernisaż wystawy
Foyer Forum, ul. Legionowa 5, wstęp wolny

19:00 Granice człowieczeństwa – spotkanie z twórcami wystawy, prowadzenie: Joanna Klimowicz
Klub Fama, ul. Legionowa 5, wstęp wolny

20:00 Kolano Ahed reż. Nadav Lapid – film, prelekcja: Magdalena Felis
Kino Forum, ul. Legionowa 5, bilety: 22 zł (w kasie), 18 zł (online)

26.05.2022 / czwartek

19:00 Krzykucha. Stand up (For Your Rights) Comedy / reż. i wykonanie: Jana Shostak, produkcja: Komuna Warszawa – spektakl i spotkanie z twórczynią, prowadzenie: Alina Wawrzeniuk
Klub Fama, ul. Legionowa 5, bilety: 25 zł (przedsprzedaż), 30 zł (w dniu wydarzenia)

27.05.2022 / piątek

21:30 Polski Teatr Tańca i kolektyw bodytalk z Münster: Romeos & Julias unplagued. Traumstadt / choreografia: Yoshiko Waki – spektakl plenerowy
Park Planty, przy fontannie, wstęp wolny

28.05.2022 / sobota

16:00 Zaangażowanie i neutralność. Sztuka w czasie zagrożenia – panel dyskusyjny, prowadzenie: Edwin Bendyk
goście: Jana Shostak, Lia Dostlieva, Karol Grygoruk, Igor Shugaleev
Centrum im. Ludwika Zamenhofa, ul. Warszawska 19, wstęp wolny

19:00 Łona i Webber & The Pimps – koncert
Klub Fama, ul. Legionowa 5, bilety: 30 zł (przedsprzedaż), 40 zł (w dniu koncertu)

21:00 Igor Shugaleev: 375 0908 2334 – The body you are calling is currently not available – performans
dziedziniec III Liceum Ogólnokształcącego w Białymstoku, ul. Pałacowa 2/1, wejście od ul. Ogrodowej, wstęp wolny

29.05.2022 / niedziela

18:00 Teatr Studio: Raj. Potop / reż. Grzegorz Jaremko – spektakl i spotkanie z twórcami, prowadzenie: Małgorzata Skowrońska
aula Wydziału Nauk o Edukacji UwB, ul. Świerkowa 20 C, bilety: 40 zł (przedsprzedaż), 50 zł (w dniu wydarzenia)

21:30 WEDA projekt / Fundacja Sztuki Kreatywna Przestrzeń, Nowy Teatr w Warszawie: 1.8 M / reż. Iwan Wyrypajew – spektakl plenerowy
Park Planty, przy fontannie, wstęp wolny

Bilety do nabycia w kasach kina Forum (ul. Legionowa 5) i Centrum im. Ludwika Zamenhofa (ul. Warszawska 19), na stronie bilety.bok.bialystok.pl oraz w miejscu wydarzenia na pół godziny przed jego rozpoczęciem