Dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej: Nasz potencjał to umiędzynarodowienie i współpraca z biznesem
Politechnika Białostocka umacnia się jako rozpoznawalny i ceniony ośrodek twórczej myśli naukowej, innowacyjnych technologii i aktywnego integrowania środowiska akademickiego, gospodarczego, społecznego i kulturalnego w regionie, w Polsce i na świecie – mówi dr hab. inż Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej. – Chcemy być kuźnią kadr w Polsce północno-wschodniej i najważniejszym ośrodkiem wiedzy technicznej.
Adam Walicki: Politechnika Białostocka to 70 lat doświadczeń i osiągnięć. To ponad 40 tysięcy absolwentów. To także tysiące menedżerów, którzy kierują firmami w Polsce i na całym świecie. Jakie znaczenie ma taki kapitał dla dalszego rozwoju uczelni?
Dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB: Bezcenną wartością Politechniki Białostockiej są nasi studenci. To oni świadomie wybierają studia na naszej uczelni, szukając dla siebie drogi rozwoju na jednym z 29 kierunków studiów I stopnia. Najczęściej kontynuują naukę na studiach II stopnia. Wielu z nich zostaje menedżerami w technologicznie zaawansowanych przedsiębiorstwach.
Cieszymy się, że nasi absolwenci rozwijają region i wpływają na rozwój świata. Przemysł, czy biznes to nie jedyna droga naszych studentów. Studenci, których wciągnęły badania i odkryli w sobie pasję do nauki mogą kontynuować studia w naszej Szkole Doktorskiej i dołączyć do grona kadry badawczo-dydaktycznej.
Przez ponad 70. lat systematycznego, stabilnego rozwoju Politechnika Białostocka bardzo rozbudowała swoją bazę dydaktyczną. Dziś tworzymy nowoczesny ośrodek naukowo-badawczy, nasi naukowcy rejestrują dziesiątki wniosków patentowych. Studenci od pierwszego roku uczestniczą w pracach kół naukowych poczynając od konstruowania coraz doskonalszych łazików marsjańskich, bezzałogowych obiektów latających, inteligentnych sieci wykorzystujących ideę smart home, zgłębiać tajniki logistyki, ekoenergetyki czy idee zrównoważonych miast.
AW: Osiągnięcia studentów Politechniki Białostockiej nie są prostą kontynuacją projektów, które powstawały w minionych latach. Co tworzy tą wyjątkową atmosferę sprzyjająca aktywności i kreatywności studentów?
MKK: Niemal 60. kół naukowych, wykorzystujących nowoczesne zaplecze techniczne Politechniki Białostockiej, pozwala naszym studentom na wszechstronny rozwój ich pasji. Dzięki temu są znani ze swoich sukcesów w Polsce i na arenie międzynarodowej. Ponadto program dydaktyczny przygotowuje przyszłych inżynierów do pracy w zawodzie często jeszcze w trakcie studiów. Tak jest np. w przypadku studiów dualnych, kiedy każdego roku część zajęć odbywa się w firmach współpracujących z naszą Uczelnią. Pozwala to studentom poznać od środka funkcjonowanie przedsiębiorstw i sprawdzić się w roli inżynierów jeszcze przed zdobyciem dyplomu.
Warto podkreślić, że nasze laboratoria cieszą się zasłużoną renomą. Świadczą o tym setki wykonywanych ekspertyz i badań zlecanych przez przedsiębiorców i instytucje otoczenia gospodarczego i społecznego. Stale pozyskujemy środki na podniesienie potencjału, rozbudowę i udoskonalanie naszej bazy, między innymi, dzięki projektom w ramach POWER i POIiŚ, na łączną kwotę ponad 75 mln. zł.
AW: Konstytucja dla Nauki wprowadziła na polskie uczelnie wiele nowych, niejednokrotnie rewolucyjnych rozwiązań. Jak to wpłynęło na reguły funkcjonowania uczelni?
MKK: Nadal trwa proces dostosowywania się wszystkich uczelni w Polsce do zapisów Konstytucji dla Nauki. Sama Konstytucja dała dużo silniejszą niż wcześniej pozycję rektorom uczelni. Swoimi zadaniami zamierzam dzielić się z moimi współpracownikami, korzystać z ich doświadczenia, zaangażowania w działalność Uczelni. Taki jest mój styl zarządzania.
AW: Świat się zmienia, nie tylko technologicznie. Formuła tradycyjnej uczelni też ulega istotnym przewartościowaniom. Co w tej nowej sytuacji tworzy wizję Politechniki Białostockiej? Gdzie w tej wizji mieści się nasz region?
MKK: Politechnika Białostocka umacnia się jako rozpoznawalny i ceniony ośrodek twórczej myśli naukowej, innowacyjnych technologii i aktywnego integrowania środowiska akademickiego, gospodarczego, społecznego i kulturalnego w regionie, w Polsce i na świecie. Chcemy być kuźnią kadr w Polsce północno-wschodniej i najważniejszym ośrodkiem wiedzy technicznej. Znajdujemy i będziemy znajdować rozwiązania dla szeroko pojętego otoczenia społeczno-gospodarczego. Ta wiedza w różnych formach jest przekazywana społeczeństwu. Praktycznym wymiarem wypełniania takiej roli są np. doktoraty wdrożeniowe. Zakładają one pracę doktoranta, skoncentrowanego na rozwiązaniu konkretnego problemu technologicznego, w dwóch miejscach – w przedsiębiorstwie i uczelni akademickiej.
Naturalnym atutem Politechniki Białostockiej jest położenie blisko granicy państwa. Od lat prowadzimy projekty transgraniczne, dobrze znamy problemy naszych najbliższych sąsiadów z Białorusi czy z Litwy. Na przykład, w ramach projektu GoSmart BSR pracujemy nad nowymi modelami internacjonalizacji przedsiębiorstw, a w ramach projektu MARA szukamy skutecznych sposobów zwiększania mobilności mieszkańców i turystów na obszarach peryferyjnych państw regionu Morza Bałtyckiego.
AW: Uczelnia to relacje, także z zagranicznymi ośrodkami naukowymi. Jak układa się współpraca międzynarodowa Politechniki Białostockiej?
MKK: Aktualnie mamy ponad 540 aktywnych umów i porozumień o współpracy z uczelniami z ponad 80 krajów. To świadczy o naszym potencjale, ale też o skali otwartości politechniki na nowe kontakty i nowe wyzwania. Dzięki tej współpracy realizowane są między innymi: wyjazdy stypendialne, praktyki i staże zagraniczne pracowników i studentów oraz inne działania. Każdego roku uczelnia przyjmuje i wysyła kilkuset studentów, członków kadry akademickiej i pracowników administracyjnych w ramach programu Erasmus+. Organizowane są międzynarodowe szkoły letnie, warsztaty, seminaria i konferencje naukowe. Od 2015 roku Politechnika Białostocka pozyskała fundusze na realizację ponad 100 projektów (NAWA, Erasmus+, NCBR) o łącznej wartości blisko 216 mln złotych. Należy zwrócić szczególną uwagę na 14 projektów w ramach programu Erasmus+ Partnerstwa Strategiczne, na które wspólnie z uczelniami partnerskimi pozyskaliśmy łącznie 4,7 mln Euro. W siedmiu z nich jesteśmy liderem.
AW: Naturalną funkcją uczelni technicznej jest wspieranie globalnych procesów rozwojowych i procesów transformacji gospodarki regionu. Jakie jest miejsce Politechniki Białostockiej w realizacji kluczowej dla województwa podlaskiego koncepcji Doliny Rolniczej, czy też idei Industry 4.0?
MKK: Politechnika Białostocka inicjuje, prowadzi bądź wspiera liczne projekty z otoczeniem gospodarczym w Podlaskiem. Kwota dofinansowania przyznana PB na realizację projektów B+R i prac zleconych na rzecz lub we współpracy z przedsiębiorcami od 2016 r. przekroczyła 75 mln zł. Inicjatywa Doliny Rolniczej 4.0 ma szansę wykorzystać potencjał współpracy władz regionu, przedstawicieli biznesu i nauki, której efektem byłoby tworzenie innowacji technologicznych, przyczyniających się do wzrostu gospodarczego województwa podlaskiego. Od niedawna ruszyły prace nad wartym ponad 11 mln złotych projektem pod tytułem „Prace badawczo-rozwojowe nad zespołem maszyn rolniczych do zrównoważonego zbioru zielonki z wykorzystaniem inteligentnych technologii firmy SaMASZ wspierających koncepcję Doliny Rolniczej 4.0” opracowanym przez konsorcjum: SaMASZ Sp. z o.o. (lider), Klaster Obróbki Metali, Wydział Mechaniczny oraz Wydział Elektryczny Politechniki Białostockiej.
Od kilku lat Politechnika Białostocka organizuje konferencje i spotyka się z przedsiębiorcami, by wspólnie debatować nad ustalaniem jak dostosować nasze programy studiów do wymogów Przemysłu 4.0 – przemysłu czwartej rewolucji przemysłowej, łączącego rzeczywisty świat maszyn produkcyjnych ze światem wirtualnym Internetu i technologii informacyjnych. Od marca 2021 roku jesteśmy liderem „Pilotażowego projektu dotyczącego rozwoju współpracy w zakresie B+R między biznesem i uczelniami”. Wraz z Uniwersytetem Medycznym w Białymstoku i Uniwersytetem w Białymstoku chcemy zmieniać formy współpracy uczelni i biznesu tak, by przedsiębiorcy od razu czuli wymierne efekty wykorzystania potencjału naukowego Białegostoku. Dziekan Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej dr hab. inż. Roman Kaczyński, prof. PB jest członkiem Podlaskiej Regionalnej Rady Przemysłu Przyszłości.
AW: Rozwój nauki to nie tylko międzynarodowe uznanie, publikacje, konferencje, czy patenty. Wszyscy oczekujemy na ścisłą, przynoszącą wymierne efekty współpracę nauki i biznesu. Jak obecnie wygląda współpraca Politechniki Białostockiej z przedsiębiorstwami. Co może wzmocnić skalę tak potrzebnego sieciowania współpracy?
Czytaj także: Wydział Inżynierii Zarządzania – studia interdyscyplinarne i praktyczne
MKK: Politechnika Białostocka od lat ściśle współpracuje z biznesem. Pragnę przypomnieć o prowadzonych przez nas studiach dualnych i doktoratach wdrożeniowych. Wspieramy także młodych innowatorów koordynując program „Hub of Talents”. Najlepsze start upy dostają średnio po milion złotych na dalszy rozwój działalności w ramach konkursu „Rozwój startupów w Polsce Wschodniej”. W ramach uczelni działa spółka celowa – Instytut Innowacji i Technologii. To, co wyróżnia Instytut na tle konkurencji, to kompleksowość, wysoka jakość końcowych produktów i usług oraz naukowy charakter współpracy. W ramach Instytutu działają: Zakład Produkcji Doświadczalnej i Usług Technicznych, Biuro Transferu Technologii, Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości. To już sprawdzona droga na łączenie uczelni i przedsiębiorców. Liczę też na wsparcie naszej Rady Uczelni. W jej skład wchodzą przedsiębiorcy – osoby o olbrzymim doświadczeniu w biznesie i przedstawiciele wspólnoty uczelni łącznie z przewodniczącym Samorządu Studentów Politechniki Białostockiej. To znakomite pole do wymiany opinii pomiędzy wchodzącymi na rynek inżynierami, wiodącymi pracodawcami i naukowcami oraz dydaktykami. Osobną wartością jest nasza ścisła współpraca z Klastrem Obróbki Metali i Polskim Klastrem Budowlanym. Wraz z Radą Uczelni chciałabym stworzyć ofertę przedstawiającą potencjał Politechniki Białostockiej przeznaczoną specjalnie dla przedsiębiorców. Tak, by mogli łatwo znaleźć odpowiednie jednostki do prowadzenia badań, poszukiwania innowacyjnych rozwiązań, które chcieliby u siebie wykorzystać. Żeby wiedzieli, że Uczelnia może ich wspierać w rozwoju, podpowiadać kierunki zarówno w dziedzinie technologii, jak i w rozwiązaniach z zakresu zarządzania czy logistyki. Tak postrzegam naszą misję w regionie.
Dlatego przy każdym wydziale Politechniki Białostockiej funkcjonują rady przedsiębiorców, które przyglądają się naszym programom kształcenia i mówią o swoich oczekiwaniach jako pracodawcy. Aktywnie wspierają wydziały przy organizacji różnych wydarzeń, choćby East Design Days, które jest największym w Polsce północno-wschodniej spotkaniem projektantów wzornictwa, architektów i przedsiębiorców.
AW: Pandemia Covid-19 udowodniła nam wszystkim, że zagrożenia dotykają także procesu kształcenia. Zanika tak ważna w dydaktyce tradycyjna relacja mistrz – uczeń, wykładowca – student. Jak zdaniem Pani Rektor będzie wyglądał model kształcenia studentów w erze post Covid?
MKK: Zdalne kształcenie zdecydowanie zaburzyło relację mistrz-uczeń. Pomimo, że otaczają nas elektroniczne media, kamery – nie są w stanie zastąpić osobistych kontaktów. Pozytywną zmianą jest upowszechnienie środków zdalnego nauczania, a co więcej, dostępu do naukowców. Przy zachowaniu relacji mistrz – uczeń nastąpiło swoiste zmniejszenie dystansu, często ułatwiło studentom przełamanie nieśmiałości. Wydaje się, że wiele z tych zmian pozostanie już na stałe w procesie kształcenia. E-learning znajdzie jeszcze szersze zastosowanie niż wcześniej, zwiększy się także dostępność do różnych ośrodków naukowych. Dla wielu naukowców wyjazd za granicę był problemem, bo musieli przerwać zajęcia dydaktyczne, znaleźć zastępstwa. W tej chwili dydaktykę można prowadzić online z dowolnego miejsca na kuli ziemskiej. Te efekty pandemii będą procentowały w przyszłości większym umiędzynarodowieniem nauki i kształcenia.
AW: Działania każdej uczelni powinny uwzględniać trendy, które formatują rozwój świata. Czy zielony kolor w logotypie Politechniki Białostocka można od dziś interpretować jako symbol akceptacji idei Zrównoważonego Rozwoju, działań w obszarze Zielonego Ładu, czy też projektów dotyczących Gospodarki Zeroemisyjnej? A może jest to po prostu symbol nowoczesności?
MKK: Dziękuję, że w ten sposób interpretuje Pan barwy naszej Uczelni. Oczywiście wynikają one z ponad 70-letniej historii Politechniki Białostockiej. W XXI wieku mogą dodatkowo kojarzyć się z takimi właśnie ideami, jak zrównoważony rozwój, gospodarka zeroemisyjna czy Europejski Zielony Ład. Idą za tym konkretne interdyscyplinarne kierunki studiów jak choćby ekoenergetyka, ale praktycznie wszystkie kierunki studiów obejmują zagadnienia związane ze zrównoważonym rozwojem. Choćby budownictwo – wykorzystanie najróżniejszych odpadów w geotechnice i technologii materiałów budowlanych, zastosowanie odnawialnych źródeł energii.
Politechnika Białostocka będąc uczelnią techniczną stale dostosowuje się do europejskich i światowych trendów jeśli chodzi o działalność naukowo-badawczą, również we współpracy z partnerami regionalnymi i zagranicznymi. Zielony kolor zawsze nam sprzyjał.
Z prof. dr hab. inż. Martą Kosior – Kazberuk, rektor Politechniki Białostockiej rozmawiał Adam Walicki, prezes Instytutu Kronenberga