Weekend z kulturą 18-20.06.2021. Teatr, teatr, teatr – przeżyjmy to jeszcze raz
Czy kultura powinna być za darmo? Oto odwieczne pytanie, na które nikt jeszcze nie znalazł odpowiedzi. Nam, widzom, słuchaczom, wypada się jedynie cieszyć, że możemy nieco zaoszczędzić. Gorzej, kiedy wydarzeń jest tyle, że trzeba niebywałej sprawności, by wszędzie dotrzeć, nie wspominając o tym, że zdobyć darmowe wejściówki jest niezwykle trudno. Ale jak to mówią – dla chcącego…
A wiadomo – Białostockiemu Teatrowi Lalek się chce. Nie tylko grać, ale też przekonywać Białystok, że teatr lalkowy może grać dla dorosłych, często w żywym planie. Ot choćby jak w przypadku jednoaktówek Sławomira Mrożka. Ledwo w styczniu pokazał świetny spektakl „Na pełnym morzu”, a całkiem niedawno uzupełnił repertuar o „Strip-Tease”. Kameralne przedstawienie przeniesione na dużą scenę, chyba również ze względu na rozpoczynający się w tym tygodniu festiwal Metamorfozy Lalek. Festiwal organizowany co dwa lata, na przemian z festiwalem szkół lalkarskich i zawsze intrygujący. Dla BTL-u to również okazja do autoprezentacji. Dzięki darmowym wejściówkom szczęśliwcy zobaczą już w weekend wspomniane jednoaktówki. „Na pełnym morzu”, z kołyszącą się tratwą i trzema podróżnymi w jasnych garniturach, w kilkadziesiąt minut rozprawia się z demagogią, populizmem, oportunizmem, czy wreszcie kłopotami z korzystaniem z demokracji – szczególnie w czasach pandemii. A „Strip-Tease”? Z pewnością to teatr absurdu. Bo czyż nie absurdalnie wygląda już sama scena, ta duża, na której stoją tylko dwa krzesła? I znikąd pojawiają się oni – Michał Jarmoszuk jako Pan I i Krzysztof Bitdorf – jako Pan II. Ubrani niemal identycznie, z identycznymi teczkami, tyle że różni od siebie sylwetkami. Może nie jak Flip i Flap, ale chyba coś jest na rzeczy. I rozpoczyna się seria absurdalnych dialogów. Dziś może mniej zauważalnych, ale odnoszących się do retoryki oficjalnych przemówień. Te „dążenie w celu osiągnięcia”… Od razu wiadomo, o co chodzi. A jednocześnie obydwaj Panowie śnią o pewnej wolności, swobodzie myśli. Co im przeszkadza w opuszczeniu tajemniczego pomieszczenia i rozstaniu? I tu Mrożek, a wraz z nim Malinowski, podpowiada widzom – strach. Zamiast zdecydowania, profilaktyczna samokrytyka. A przy tym koncert gry aktorskiej Jarmoszuka i Bitdorfa. Ich wahania, rozterki, bojaźń – mimo średniego tekstu – mają co interpretować. Szczególnie, kiedy dochodzą do rozważań o wolności. Rozważań sprowadzonych przez Mrożka do absurdu. „Siedzę, ale mogę jeszcze wyjść. A wychodząc, wykluczam już możliwość siedzenia” mówi Pan I. I kiedy Pan II zaczyna działać – następuje pierwszy zwrot akcji. Drugim jest pojawienie się absurdalnej, anonimowej ręki. Czy to „karząca ręka sprawiedliwości” czy „bijące ramię partii” trudno odgadnąć, zwłaszcza, że jednoaktówka pochodzi z początku lat 60. XX wieku. Co zatem uwiodło w niej dyrektora Białostockiego Teatru Lalek?
Zdaje się, że właśnie ta ponadczasowa absurdalność sytuacji i mrożkowa analiza ludzkich postaw. Buntownik i konformista? Paweł i Gaweł? Cisi i gęgacze? Monolog w stronę ręki zawiera ważną kwestię „jestem zdecydowany zachować wolność wewnętrzną nawet za cenę wolności zewnętrznej”. Jakoś trudno w to uwierzyć. A tymczasem strip-tease trwa.
Zobacz też: BTL Białystok. Jacek Malinowski wyreżyserował Strip-Tease. Sławomir Mrożek na dużej scenie (zdjęcia)
W niedzielę życzę szczęścia w polowaniu na wolne miejsce na „Pożegnaniu jesieni” Teatru Malabar. W reżyserii Marii Żynel i w obsadzie z Marcinami Bartnikowskim i Bikowskim oraz Marią Robaszkiewicz. Witkacy w ich wersji to teatralne „must see”.
Podobnie jest z równolegle trwającym festiwalem tańca współczesnego, osiemnastym Kalejdoskopem. W niedzielę zwieńczą go „Koniec wielkiej wojny” Teatru Dada von Bzdülöw i „Manhattan” Danieli Komędery-Miśkiewicz i Dominiki Wiak. Wcześniej szukajcie w przestrzeni Parku Branickich performansów na mostku od strony ulicy Akademickiej, na schodkach przy kolorowych fontannach, czy wreszcie instalacji „Lotta i Gula” w suchym stawie. Bo taniec współczesny niejedno ma imię. Wszystko oczywiście za darmo.
Więcej: XVIII Festiwal Tańca Współczesnego Kalejdoskop. Pełny program
W teatrze szkolnym Akademii Teatralnej w Białymstoku już za drobną opłatą można próbować szczęścia, by zwolniło się miejsce na „Momo”. I choć to formalnie baśń dla dzieci – wydaje się, że w tej wersji bardziej przypadnie do gustu dorosłym wielbicielom sztuki lalkowej.
I pozostając przy teatrze, choć przenosząc się na sale kinowe, wreszcie wchodzi na ekrany „Sweat” z urodzoną w Białymstoku Magdaleną Koleśnik. Za rolę influencerki fitness w tym obrazie zdobyła nagrodę za główną rolę kobiecą na 45. festiwalu w Gdyni. Wcześniej doceniono ją za rolę Jagny w „Chłopach” reżyserowanych przez białostoczanina Krzysztofa Garbaczewskiego w Teatrze Powszechnym w Warszawie. Pozostając w kinie – w Forum właśnie rusza 12. Przegląd Nowego Kina Francuskiego. Moją uwagę przykuł opis zaplanowanego na 24 czerwca filmu „Lato 85”. Podobno klimat filmu tworzą perfekcyjnie odtworzone lata 80. – idealnie dobrane stroje i ścieżka dźwiękowa, za którą odpowiada Jean-Benoit Dunckel (połówka duetu Air).
Jakby komuś mało było wrażeń to gwoli przypomnienia – w Galerii Arsenał czeka na was – także zupełnie za darmo – wystawa pełna… jedzenia. No, może nie dosłownie, ale trochę mięsa z przemytu i jakiś tort weselny na pewno znajdziecie. „…daj nam dzisiaj” to oryginalny wielogłos o roli posiłków, strawy w życiu – także w czasach pandemii.
Zatem – wystarczy chcieć, by się nie nudzić i móc obcować z kulturą oko w oko, w dodatku, dzięki dotacjom do festiwali – zupełnie za darmo. A że czasem mamy do czynienia ze spektaklami, które już miały swoją premierę. Przeżyjmy to jeszcze raz – bo kto wie co nas czeka?
#Zjerzonykulturą – Jerzy Doroszkiewicz