Prof. Michał Kuciej: Szkoła Doktorska Politechniki Białostockiej to szansa na wszechstronny rozwój naukowy

Z artykułu dowiesz się:

– czym jest Szkoła Doktorska Politechniki Białostockiej

– jak przebiega rekrutacja do Szkoły Doktorskiej PB

– z jakich elementów składają się studia w Szkole Doktorskiej PB

– dlaczego warto wybrać Szkołę Doktorską PB w Białymstoku

Prof. dr hab. inż. Michał Kuciej, Dyrektor Szkoły Doktorskiej Politechniki Białostockiej: Szkoła Doktorska Politechniki Białostockiej powstała na kanwie tzw. Ustawy 2.0. Studia doktoranckie, które funkcjonowały niezależnie na każdym z wydziałów i które miały prawa do  nadawania stopnia doktora, zostały zamienione w interdyscyplinarną szkołę doktorską.

Jednym z głównych założeń „Konstytucji dla Nauki” był zamiar wprowadzenia interdyscyplinarności. Oczywiście, studia doktoranckie i powstające rozprawy doktorskie już wcześniej ją zawierały. W tym zamyśle jest to po prostu jedna szkoła skupiająca dyscypliny naukowe, gdzie doktoranci spotykają się na zajęciach, wybierają przedmioty niekoniecznie ściśle z zakresu reprezentowanej dyscypliny, ale takie, które pomogą im w realizacji zamierzonego celu, jakim jest rozprawa doktorska. Mam nadzieję, że właśnie w taki sposób od nowego roku akademickiego będzie funkcjonowała nasza Szkoła, która bazuje na nowym programie kształcenia zatwierdzonym w kwietniu przez Senat Politechniki Białostockiej.

Bez wątpienia. Daje możliwości rozwoju nie tylko w jednej określonej dziedzinie, ale też w różnych innych pokrewnych dziedzinach nauki.

Przede wszystkim do zdolnych ludzi, którzy chcą kontynuować naukę po skończeniu studiów drugiego stopnia, najlepiej pokrewnych z dyscyplinami naukowymi, jakie prowadzimy. Oferta jest skierowana również do inżynierów z wybitnymi osiągnięciami naukowymi oraz – z takim samym warunkiem – do studentów studiów pięcioletnich, gdzie ustawa zapewnia możliwość kandydowania do szkoły po trzecim roku studiów.

Czytaj także: Yauheniya Barkun – ambasadorka polskich uczelni na Białorusi robi doktorat na Politechnice Białostockiej

Zgodnie z nowym regulaminem Szkoły i regulaminem rekrutacji, taka osoba powinna już posiadać dorobek naukowy. Kandydat starający się o przyjęcie do Szkoły Doktorskiej powinien przynajmniej w minimalnym stopniu udowodnić dodatkowe zaangażowanie w swój rozwój, poza zwykłymi ramami narzuconymi przez program kształcenia na studiach pierwszego czy drugiego stopnia, czyli  ograniczeniem się do zaliczania kolejnych przedmiotów. W spełnieniu tego kryterium na pewno pomaga działalność w kołach naukowych czy innych organizacjach studenckich, uczestnictwo w konferencjach naukowych oraz różne eventy wspomagające rozwój studenta. Oceny zdobywane w trakcie studiów też są bardzo ważne, ponieważ kolejnym kryterium ubiegania się o przyjęcie do Szkoły jest co najmniej ocena dobra na dyplomie.

Na naszej Uczelni jest to tryb stacjonarny, czyli doktoranci mają zajęcia od poniedziałku do piątku. Oczywiście, poza zwykłymi zajęciami powinni również pracować naukowo współpracując ze swoimi promotorami. W tym przypadku czas jest oczywiście nielimitowany i zależy od planów badawczych oraz determinacji doktorantów. Od poniedziałku do piątku zajęcia prowadzone są w godzinach popołudniowych, przeważnie zaczynają się od godz. 16 i trwają do godziny 20, czyli w taki sposób, żeby doktoranci, przeważnie tzw. „wdrożeniowi”, mogli być już „po pracy”. Nowy program kształcenia zakłada również indywidualne podejście do każdego z doktorantów, więc myślę, że w przyszłości dostosowanie terminów zajęć będzie jeszcze bardziej dogodne.

Zajęcia mogą być prowadzone zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Jednym z głównych założeń naszej Szkoły jest jej umiędzynarodowienie.

Obecnie promotorem rozprawy doktorskiej może być każdy samodzielny pracownik naukowy pracujący na Uczelni.  W odpowiednim czasie powinien zgłosić (za pośrednictwem kierownika dyscypliny) do swojej rady dyscypliny tematykę badawczą, która następnie jest przez tę radę zatwierdzana. Jeżeli rada taką tematykę zaakceptuje, to na początku czerwca lista tematyk jest publikowana na stronie internetowej Szkoły Doktorskiej. Tam kandydaci mają możliwość wyboru określonej tematyki i rekrutacji na nią we wrześniu. Po zrekrutowaniu się do Szkoły doktorant wskazuje promotora swojej rozprawy doktorskiej i zazwyczaj jest to właśnie autor tej tematyki.

Szkoła skupia siedem dyscyplin. Są to:

• automatyka, elektronika i elektrotechnika;
• informatyka techniczna i telekomunikacja;
• inżynieria biomedyczna;
• inżynieria lądowa i transport;
• inżynieria mechaniczna;
• inżynieria środowiska, górnictwo i energetyka;
• nauki o zarządzaniu i jakości.

Obszary tematyczne wyznaczają samodzielni pracownicy badawczo-dydaktyczni. Coraz częściej są to obszary interdyscyplinarne, gdzie tematyki przenikają różne dyscypliny naukowe. Należy mieć na uwadze, że reforma nauki połączyła część „starych” dyscyplin, co również ma wpływ na ich interdyscyplinarność.

Czytaj także: Nawierzchnia poroelastyczna SEPOR to szansa na zmniejszenie hałasu przy drogach i bezpieczną jazdę

Nowy program kształcenia zakłada dwa główne moduły przedmiotów. Pierwszy moduł obejmuje tak zwane przedmioty obowiązkowe dotyczące „warsztatu badacza”. Na pierwszym i na drugim roku Szkoły doktorant zapoznaje się z metodologią pracy naukowej,  otrzymuje informacje związane z warsztatem naukowca,  np. jak napisać artykuł naukowy oraz wniosek granatowy,  poznaje etykę w nauce – otrzymuje różne informacje, które będą mu niezbędne do pracy naukowej. Zapoznaje się też z metodologią prowadzenia zajęć dydaktycznych. Do prowadzenia zajęć obowiązkowych kadra akademicka została dobrana w ten sposób, że nauczyciele mogą prowadzić zajęcia w języku polskim jak i angielskim, tak żebyśmy mogli profesjonalnie zaoferować Szkołę obcokrajowcom. Poczynając od czwartego semestru, a już w pełni na trzecim i czwartym roku Szkoły Doktorskiej pojawia się drugi moduł – tak zwane zajęcia fakultatywne. Dzięki nim doktorant przed każdym rokiem akademickim, przy akceptacji promotora, będzie mógł wybrać indywidualnie swoją własną ścieżkę rozwoju, która będzie zgodna z jego zainteresowaniami i tym, co jest mu potrzebne do realizacji rozprawy doktorskiej. Przedmioty będą wybierane z tak zwanej bazy przedmiotów fakultatywnych. Następnie doktorant będzie zobowiązany zrealizować w ciągu roku akademickiego określoną liczbę godzin wybranych zajęć. Program kształcenia przewiduje również taką opcję, że część zajęć, do których przypisane są punkty ECTS, będzie można zaliczyć poprzez udział w konferencjach naukowych, szkołach letnich lub zimowych, uczestnictwie w stażach naukowych.

To dosyć indywidualna kwestia. Niektóre dyscypliny wymagają większego finansowania badań naukowych, a niektóre mogą ograniczyć się do mniej kosztochłonnych działań. Zgodnie z nowym regulaminem, w dokumentacji dotyczącej rekrutacji zadawane jest pytanie zarówno kandydatowi do Szkoły, jak i przyszłemu potencjalnemu promotorowi, przez które wskazujemy na pewien obowiązek przemyślenia planów badawczych tak, żeby i przyszły promotor, i doktorant mieli świadomość, skąd można pozyskać środki na badania. Chciałbym zaznaczyć, że Politechnika Białostocka posiada bardzo nowoczesne, rozbudowane laboratoria. Dodatkowo, pracownicy, którzy potencjalnie mogą zostać promotorami, często osobiście tworzyli te laboratoria, więc zdają sobie sprawę z ich potencjału i wiedzą, jaki zakres badań można w nich przeprowadzić. Do tego realizujemy na Uczelni projekty badawcze z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju czy Narodowego Centrum Nauki. Są to projekty naukowe i badawczo-rozwojowe. Powyższe projekty dają możliwość dodatkowego finansowania doktorantów, również zakupu materiałów czy też aparatury do planowanych badań. Na przykład, projektem dającym wiele możliwości doktorantom jest chociażby Preludium Bis. Zachęcam przyszłych promotorów do zapoznania się z jego możliwościami. Oczywiście są jeszcze subwencje ministerialne, z których w ramach prac zespołowych mogą korzystać pracownicy katedry czy też określone grupy naukowców. W takich zespołach mogą uczestniczyć również doktoranci tych pracowników. Tak przynajmniej się dzieje w mojej Katedrze.

Czytaj także: Rozmowa: Hub of Talents 2 utopią?

Każdy z doktorantów przyjętych do Szkoły Doktorskiej otrzymuje stypendium. Przez pierwsze dwa lata jest ono niewielkie, ale pozwala w normalnych warunkach egzystować młodemu człowiekowi. Stypendium jest zwiększane po pozytywnej ocenie śródokresowej.

To oczywiście jest możliwe. Jednak należy zdawać sobie sprawę, że cztery lata na realizację rozprawy doktorskiej w naukach inżynieryjno-technicznych, w każdej z reprezentowanych w szkole dyscyplin, to dosyć mało czasu i wymaga od doktoranta determinacji i wielu wyrzeczeń. Wyobrażenie, że jest to wysiłek zbliżony do tego, który został poświęcony na przygotowanie pracy inżynierskiej czy magisterskiej, jest z gruntu błędne – właściwie nie do porównania.

Czytaj także: Bank Ekstraktów z Grzybów (Fungi Extract Bank) stworzył Instytut Nauk Leśnych Politechniki Białostockiej

Złożenie rozprawy doktorskiej jest jednym z głównych wymogów ukończenia Szkoły Doktorskiej. Ustawa precyzuje, że doktorant może przez cztery lata pobierać stypendium, ale po tym okresie istnieje jeszcze możliwość przedłużenia pobytu w Szkole Doktorskiej maksymalnie o dwa lata. W regulaminie Szkoły określone są warunki, na podstawie których o takie przedłużenie można się ubiegać.  W dyscyplinach, które obejmuje Szkoła Doktorska, są również realizowane tak zwane doktoraty wdrożeniowe. Osoby realizujące te doktoraty są objęte programem Ministerstwa Edukacji i Nauki. Łączą one swoją pracę zawodową z pracą naukową i oczywiście ze Szkołą. Uważam, że jest to  bardzo korzystne, bo efektem końcowym pracy naukowej będzie również wdrożenie produktu.

W Białymstoku życie jest tańsze, a dostęp do kadry naukowej czy do laboratoriów o wiele łatwiejszy niż na Uczelniach w innych regionach Polski. Nasze miasto co roku znajduje się w czołówce plebiscytów dotyczących najlepszych miejsc do życia w Unii Europejskiej. Jesteśmy otoczeni puszczami i parkami narodowymi. Bardzo szybko można wyjechać z miasta, zmienić nawet na chwilę środowisko i odpocząć. Samo miasto nie jest uciążliwe, wszędzie można bardzo szybko dojechać. Tu praca naukowa w bliskim otoczeniu fantastycznej przyrody jest prawdziwą przyjemnością. Białystok to piękne miasto, do którego przeprowadziłem się dwadzieścia cztery lata temu. Zostałem na Politechnice Białostockiej, gdzie ciągle mogę rozwijać się naukowo i dzielić wiedzą z kolejnymi pokoleniami inżynierów. Zapraszam do studiowania na naszej Uczelni i rozwijania swoich pasji naukowych w Szkole Doktorskiej, którą mam przyjemność kierować.

————————————————–

Profesor Michał Kuciej jest absolwentem kierunku mechanika i budowa maszyn Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej. Stopień doktora uzyskał na macierzystej uczelni w 2008 roku, a stopień doktora habilitowanego w roku 2012. Prof. Michał Kuciej pracuje na Wydziale Mechanicznym od 2001 roku.

Jego dorobek naukowy od początku pracy na uczelni obejmuje między innymi trzy monografie naukowe oraz ponad 50 artykułów w renomowanych czasopismach z listy Journal Citation Reports. Indeks Hirscha określający aktualność i zauważalność publikowanych przez niego prac, zgodnie z bazą Web of Science Core Collection, jest równy 12. Obszar zainteresowań naukowych prof. Kucieja obejmuje termomechanikę, a w szczególności modelowanie analityczne oraz numeryczne rozkładów temperatury i naprężeń termicznych w elementach układów hamulcowych.

Do tej pory prof. Michał Kuciej wypromował dwóch doktorów nauk technicznych oraz przeszło 40 magistrów i inżynierów. Jest redaktorem tematycznym czasopisma z listy filadelfijskiej Advances in Mechanical Engineering (SAGE). Był wielokrotnie wybierany przez Narodowe Centrum Nauki oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego do komisji eksperckich związanych z oceną projektów badawczych, jednostek naukowych oraz czasopism. W 2019 r. został powołany przez MNiSW do pracy w zespole doradczym oceniającym czasopisma naukowe w dyscyplinie naukowej inżynieria mechaniczna.

• Prof. dr hab. inż. Michał Bołtryk, dr inż. Katarzyna Kalinowska-Wichrowska, dr inż. Edyta Pawluczuk – Recykling gruzu betonowego [wideo]
• Prof. dr hab. med. Robert Latosiewicz, dr n. med. inż. Jolanta Grażyna Zuzda, dr inż. Piotr Borkowski – urządzenia do rehabilitacji stawu biodrowego i stawu skokowego